درمان تنبلی
بعضی از افراد در انجام کارها امروز وفردا میکنند وآن را انجام نمیدهند علت اصلی آن تنبلی وبیحالی است مثلا دانش آموز در درس خواندن تنبلی میکند ودر س نمیخواند .
برای درمان تنبلی افراد، ابتدا باید علت و ریشه تنبلی را شناخت وسپس به درمان آن پرداخت .
علل وریشه های سستی وتنبلی افراد:
1-خود کم بینی :گاهی علل سستی افراد خود کم بینی است . خود کم بینی هم ریشه در عواملی دارد از جمله عوامل فردی وشخصیتی وعوامل محیطی واجتماعی که همه با هم دست به دست هم میدهند وفرد نسبت به خود احساس خود کم بینی میکند .عوامل فردی مثلا از خود توقع دارد که کاری را به انجام رساند وقتی نمیتواند به انجام برساند وناقص انجام میدهد خود کم بین میشود .
عوامل محیطی پدران ومادران میخواهند از روی دلسوزی فرزندان از نوابغ روزگار باشند اما شیوه برخورد را نمیدانندوبه همین دلیل پیوسته اورا با دیگران مقایسه میکنند واورا تحقیر میکنند وچون فرزند نمیتواند به خواستهای بلند پروازانه پدر ومادر جامه عمل بپوشاند رفته رفته در خود احساس خود کم بینی میکند .
2-عدم آینده نگری :
برخی ها قادر به دیدن آینده نیستند وتنها به فکر حال هستند وفکر میکنند همه چیز برای حال آفریده شده است وفردایی وجود ندارد هرچند باید حال را غنیمت شمرد ولی باید برای آینده هم برنامهای داشته باشد و نتیجهی آن چیزی جز مادیگرایی نیست.
3-توقع بیش از حد از خود:
بعضی ها بیش از حد از خود توقع دارند در نتیجه هرگز کار را نمیتوانند به سامان برسانند.
امام علی (ع): به راستی که زیان کارترین مردم در معامله وناامید ترینشان در تلاش وکوشش، کسی است که تن خود را در راه بدست آوردن آرزوهای خود فرسوده است به خواسته های خود نرسیده است چنین کسی با حسرت از این جهان رخت بر می_بندد ودر آخرت هم گرفتار نتیجه کرده_های خویش است
4- آموزش و یادگیری تنبلی :
کودک انسان هر گاه از چیزی نفرت داشته باشد ویا بدش بیاید با جیغ کشیدن وفریاد زدن نا خوشنودی خویش را از آن ابراز میدارد .اما هرچه بر او زمان میگذرد وبه تدریج بزرگتر وبر تجارب او افزوده میشود و شیوه برخوردبامسائل را تغییر میدهد مثلا به جای فریاد کشیدن همواره قول میدهد ولی آنرا انجام نمیدهد.
5-لذت جویی وراحت طلبی:
بسیاری از تنبلی ها نتیجه لذت جویی آنی است مثلا در شب امتحان به جای اینکه به فکر درس خواندن باشد به شب نشینی وتفریح میپردازد چون از این لذت آنی خوشش میآید.
6-افسردگی:
یکی از عوامل تنبلی افسردگی است ، روبرو شدن با مردم برای انسان افسرده کسالت آور وخسته کننده است.
7-احساس عدم مسئولیت در برابر دیگران :
اگر انسان در برابر دیگران احساس مسئولیت نکند وتنها به فکر خود باشد، در مسئولیتی که به عهده دارد تنبلی وسستی میکند.
8-هم نشینی ودوستی باافرادتنبل:
تنبلی وسستی یک بیماری مسری است واز شخصی به شخص دیگر سرایت میکند از این رو اگر دوست انسان تنبل وسست باشد این تنبلی وسستی، او در انسان اثر میگذارد .
9-بی نظمیوبی برنامهگی:
یکی از عوامل تنبلی وسستی بی نظمیوبی برنامه گی است نداشتن برنامه معین ومشخص در زندگی وبی توجهی به تدبیر وطراحی برای آینده ، کارهایی با حجم بسیار کم در نظر شخص به صورت انبوهی از کارهای انجام نشده مجسم میکند .این حالت باعث میشود تا شخص خود را نا توان از انجام آن کار ببیند ودر انجام آن تنبلی وسستی میکند
10-پذیرش کارهای طاقت فرسا:
گاه انسان به کاری مبادرت میکند خودش ایجاد که از توان او خارج است و چون نمیتواند آن را به انجام برساند زمینه تنبلی وسستی را در او ایجاد میکند.
11-گاهی از ترس قضاوت دیگران تنبلی میکند:
میترسد از اینکه نتواند کار را به خوبی انجام دهد و دیگران اورا بی عرضه وبی دست وپا بنامند .
12-تجربه نکردن لذتِ تلاش وکوشش.
بعضی ها چون لذت تلاش و کوشش را تجربه نکرده اند و نمیدانند که تلاش و کوشش چه لذتی دارد همواره تنبلی میکنند .
نسخه راههای درمان تنبلی وسستی:
1-پرورش روحیه عزم وطلب جدی:
با در نظر گرفتن این آیه که خداوند نعمتهایش را تغییر نمیدهد مگر زمانی که فردخودش اراده تغییر داشته باشد :
قرآن کریم دراین زمینه میفرماید :
« ذلِکَ بِأَنَّ اللَّهَ لَمْ یکُ مُغَیراً نِعْمَةً أَنْعَمَها عَلى قَوْمٍ حَتَّى یغَیرُوا ما بِأَنْفُسِهِم
این، بخاطر آن است که خداوند، هیچ نعمتى را که به گروهى داده، تغییر نمىدهد جز آنکه آنها خودشان را تغییر دهند
2-بیان عوارض منفی سستی وتنبلی :
3-پرهیز از توجیه رفتارهای سست :
شخص تنبل راههایی برای اینکه کار خود را توجیه کند دلایلی را نقل میکند هرچند خودش هم میداند که دلایلش قانع کننده نیست .
چنانچه خداوند میفرماید :
الْإِنْسانُ عَلى نَفْسِهِ بَصیرَةٌ وَ لَوْ أَلْقى مَعاذیرَهُ
انسان بر نفس خویش بینا است ،اگر چه عذر هایی را بتراشد.
شخص تنبل برای درمان خویش بیش از هر چیز باید از عامل تقویت و ماندگار شدن تنبلی خود، یعنی توجیه گرایی، اجتناب ورزد وخود را گول نزند.
راه های پرهیز از توجیه گرایی :
الف - برای موجه جلوه دادن تاخیر در انجام کار ، دلایل گوناگون را دستاویز برای دفاع از خود قرار ندهد.
ب - توجیه دیگران برای فرار از وظیفه را نپذیرد ، تا تنبلی در خود او ودیگران تقویت نشود .
ج - به آدم تنبل واهمال کار گوشزد شود که ما در برابر برنامه ریزی نادرست او هیچ مسئولیتی نداریم و حتی نمیخواهیم توجیهات او را بشنویم.
د - باید به توجیهگر آگاهی دادکه توجیه کردن اشتباه،خود اشتباه دیگری است.
4- دست زدن به اقدام ونترسیدن از عدم نتیجه گیری : اینکه باید به خود باوراند که ما هم میتوانیم این کار را انجام دهیم .
5- جریمه
برای هر بارانجام ندادن کارجریمهای برای خود قرار دهد .
مثلا: یک نفر را میهمان کند ،یا اتاق را تمیز کند،یا به دیگران بیش از حد معمول ،پرداخت مبلغ معینی صدقه پرداخت کند. کمک به کارهای خانه.
اگر در تنبیه کردن به خود اعتماد ندارد دیگری را در جریان کار گذارد ویا مثلا پول خود را نزد او به امانت بسپارد تا هنگام تخطی از قرار خود ،آن شخص پول را به صندوق صدقات واریز کند.
6- تغییر محیط:
گاهی برای رفع تنبلی وسستی افراد باید محیط را تغییر داد .مثلا بسیاری از شاگردان در اطاق بسته نمیتوانند کتاب بخوانند وبعضی در باغ وبستان نمیتوانند کتاب بخوانند....
7- یافتن دوست منضبط:یکی از راههای از بین بردن تنبلی پیدا کردن دوستان با برنامه منضبط است دوستانی که از جهات مختلف با او هم سنخ وهم سلیقه باشد.
8- کاهش توقعات از خود: باید از توقعات خود کاهش داد وبه اندازه توان واستعداد وامکانات موجود از خود انتظار داشت .
9- وادار کردن خود به انجام کار با استفاده از زور:
توفیق اجباری نسبت به کاری جلب اختیاری به همراه دارد . انسان اگر پیوسته به کاری همت گمارد بالاخره در انجام آن موفق خواهد شد.
امام علی (ع):
امام علی (ع ) :
مَن قَرَعَ بابا ولجّ ولج.
هر که پیوسته دری را بکوبد ناگزیر آن در برویش باز میشود
10- گاهی تنبلی میکند و وارد کاری نمیشود تا مورد قضاوت منفی دیگران قرار نگیرد.
